التهاب عصب چشم چیست؟
نوريت عصب بينايی، يک بيماری التهابی تحت حاد عصب بينايی است كه شايعترين نوع نوروپاتی آن محسوب می شود. نوريت عصب بينايی، سبب کاهش قدرت بينايی به طور تحت حاد مي گردد.
در نوريت عصب بينايی، ٩٠ درصد بيماران ديد طبيعی خود را باز مييابند كه اين امر معمولاً طی ٢ ماه رخ ميدهد.
در موارد زيادی از اين بيماران، در ابتدا علت خاصی برای بيماری كشف نمی شود و با گذشت زمان، تعدادی از بیماران ممکن است به بیماری ام اس مبتلا شوند.
نوریت اپتیک از علائم شایع بیماری ام اس نیز هست. نوریت اپتیک یا التهاب عصب بینایی یک مشکل چشمی است که باعث می شود اعصاب بینایی دچار التهاب شوند. و این مشکل می تواند مشکلات بینایی برای بیمار در پی داشته باشد، التهاب عصب بینایی می تواند منجر به یک سری از اختلالات بینایی شود با این وجود این مسئله می تواند به صورت عادی برطرف شود و معمولا اثرات دائمی در بینایی بوجود نمی آورند.
در قسمت مقالات در مورد بیماری التهاب عصب چشم بیشتر خواهید خواند و با آن آشنا خواهید شد، مواردی که شامل گزینه های درمان و آزمایش هایی که برای تشخیص این نوع بیماری انجام می شود و همچنین نوع و مراحل بیماری که در ادامه به آنها می پردازیم. پس با ما همراه باشید.
علائم و نشانه های التهاب عصب بینایی
التهاب عصب بینایی می تواند به طرق مختلف روی چشم بیمار تاثیر بگذارد، از علائم و نشانه های زیر ممکن است همه یا برخی از آنها در فرد بیمار دیده شود:
- تاری دید
- از بین رفتن بینایی
- وجود یک نقطه تاریک در مرکز میدان دید
- ضعف تشخیص رنگی
- دیدن لکه های نوری در میدان دید
- احساس درد در حرکات چشم
التهاب عصب بینایی می توان به صورت های زیر نیز تظاهر نماید:
دید یک چشم بیمار ممکن است دچار مشکل شود و زمانی که دمای بدن به دلیل تمرینات بدنی بالا می رود این مشکل حادتر می شود اما نباید مشکلاتی در طولانی مدت ایجاد کند. به این مشکل نشانه ی اوتوف می گویند.
در اطراف چشم خود احساس درد می کنند که با حرکت چشم بدتر هم می شود. این درد می تواند همزمان با مشکل بینایی به وجود آید یا قبل از آن.
رنگ اشیاء، کم رنگ تر و با درخشانی کمتر به نظر خواهند رسید این درحالی است که برخی از بیماران، نورها و لکه های کوچک نوری را در جلو چشم خود می بینند.
روش های تشخیص نوریت اپتیک چیست؟
برای تشخیص التهاب عصب چشم باید به متخصص مراجعه کرد تا بیمار تحت بررسی دقیق قرار گیرد.
پزشک پس از معاینه چشم به بررسی سابقه پزشکی بیمار میپردازد. معمولا چشم پزشک انجام تست های زیر را درخواست میکند:
معاینه متداول چشم
چشم پزشک سطح بینایی و توانایی شما را در تشخیص رنگ ها و دید شما از گوشه چشم را بررسی می کند.
معاینه چشم با افتالموسکوپی
در این روش پزشک از وسیله ی دستی که دارای منبع نور است برای معاینه چشم و ساختارهای پشتی چشم استفاده میکند. در این تست، دیسک اپتیک نیز ارزیابی میشود.
تست واکنش مردمک چشم به نور
پزشک نور مستقیم را مقابل چشم شما قرار میدهد و واکنش مردمکها را به نور ارزیابی میکند.
در افرادی که دچار التهاب عصب چشم هستند، مردمک ها به نور واکنش نمیدهند، حال آنکه مردمک های افراد سالم در واکنش به نور تنگ میشوند.
سایر تستهای که برای تشخیص التهاب عصب چشم مورد استفاده قرار میگیرند عبارتند از:
تصویر سازی رزونانس مغناطیسی (ام آر آی MRI)
۱) در اسکن ام آر آی از میدان مغناطیسی و انرژی پالس های رادیویی برای تولید تصاویر بدن استفاده میشود.
۲) در حین عکس برداری مادهی حاجب تزریق میشود تا پلاکهای انهانس شونده در عصب اپتیک و سایر اجزای مغز در تصاویر دیده شوند.
۳) انجام MRI برای تشخیص محل دقیق آسیب دیدگی مغز ضروری است.
۴) وجود آسیب دیدگی عصب و مغز نشان دهنده بالا بودن ریسک ابتلا به بیماری ام اس است که توسط اسکن MRI قابل تشخیص می باشد.
۵) انجام MRI میتواند احتمال وجود سایر علل از دست دادن بینایی مانند تومور را رد کند.
آزمایش خون
انجام آزمایش خون برای بررسی وجود آنتی بادی های مخصوص این عارضه درخواست میشود.
افرادی که مشکوک به التهاب عصب چشم هستند باید آزمایش خون بدهند تا پزشک متخصص مغز و اعصاب بتواند به علت وقوع این بیماری پی ببرد.
توموگرافی انسجامی نوری (OCT)
این تست ضخامت لایههای رشته ای عصب شبکیه را اندازه میکند.
در صورتی که بیمار دچار التهاب عصب چشم باشد از ضخامت این رشته های عصبی کاسته میشود.
ارزیابی پتانسیل برانگیخته بینایی
در این تست بیمار مقابل یک صفحه مانیتور می نشیند که در آن الگویی از یک طرح برجسته شطرنج نشان داده میشود.
پزشک تعدادی سیم و الکترود را به سر بیمار متصل میکند تا بتواند پاسخ های مغز برای شبیه سازی وضعیت بینایی را ثبت کند.
این نوع تست می تواند چگونگی جریان هدایت عصبی که ناشی از آسیب دیدگی عصب اپتیک است را نشان دهد.
علت التهاب عصب بینایی
علت بروز این بیماری دقیقاً مشخص نیست. در نوریت اپتیک سیستم ایمنی بدن به پوشش میلینی که عصب بینایی را پوشانده و از آن محافظت می کند حمله کرده و به آن آسیب می رساند. میلین منجر به ارسال سریع امواج الکترونیکی از چشم به مغز می شود بنابراین هنگامی که میلین آسیب دیده یا از بین برود، این روند با مشکل روبرو شده و پیام های عصب بینایی به خوبی به مغز ارسال نمی شوند و فرد دچار مشکلات بینایی می شود.
هنگامی که علائم التهاب عصب بینایی پیچیده تر باشد، علت های دیگر مرتبط با این بیماری از جمله موارد زیر باید در نظر گرفته شوند:
عفونت ها: عفونت های باکتریایی از جمله بیماریلایم، تب خراش گربه، سفلیس یا ویروس هایی مانند سرخک، اوریون و تبخال می توانند باعث ایجاد التهاب در عصب بینایی شوند.
مواد مخدر و سموم: برخی از دارو ها مانند اتامبوتول (برای درمان سل ریوی) و سموم شیمیایی ممانند متانول (ماده موجود در ضد یخ ها، رنگ ها و حلال ها) با بروز التهاب و آسیب در عصب بینایی ارتباط دارند.
بیماری های دیگر: بیماری هایی مانندسارکوئیدوز، بیماری بهجت و لوپوس می توانند باعث بروز بیماری شوند.
درمان التهاب عصب چشم
پزشکان برای درمان التهاب عصب چشم از کورتیکواستروئید استفاده می کنند.
علاوه بر این و بخصوص اگر علائم با تجویز کورتون برطرف نشود، ممکن است به بیماران مبتلا به نوریت اپتیک درمان تعویض پلاسما پیشنهاد شود. در این روش بیمار به مدت ۱ تا ۲ ساعت به یک دستگاه متصل می شود. در این مدت خون بیمار از طریق ورید وارد دستگاه شده و پروتئین های خاصی از پلاسما جدا می شوند. سپس خون بیماران که از ترکیبات سیستم ایمنی که مسبب التهاب هستند پاک شده و به بدن برگشت داده می شود.
درمان استروئیدی التهاب عصب بینایی
التهاب عصب بینایی معمولاً بدون نیاز به درمان خود به خود بهبود می یابد. البته در بعضی موارد از دارو های استروئیدی برای کاهش التهاب عصب بینایی استفاده می شود. درمان استروئیدی معمولاً به صورت داخل وریدی انجام می شود. داروهای استروئیدی مورد استفاده در درمان التهاب عصب بینایی می تواند سیستم ایمنی بدن مبتلایان را تحت تأثیر خود قرار دهد و بدن را مستعد ابتلا به عفونت های مختلف کند. همچنین استفاده از این دارو ها می تواند همراه با عوارض جانبی احتمالی باشد که عبارتند از:
- افزایش وزن
- تغییر خلقی
- گرگرفتگی صورت
- ناراحتی معده
- بی خوابی
پلاسما فرزیس التهاب عصب بینایی
برای برخی از مبتلایان به التهاب عصب بینایی در صورت عدم موفقیت درمان استروئیدی و از دست دادن شدید قدرت بینایی، درمانی به نام تبادل پلاسما انجام می گیرد. البته مطالعات هنوز این شیوه درمانی را تأیید نکرده اند که تبادل پلاسما درمانی برای درمان التهاب عصب بینایی موثر است.
درمان نگهدارنده
در صورت ابتلا به التهاب عصب بینایی و وجود دو یا چند ضایعه مغزی در تصویر برداری های MRI ممکن است نیاز به مصرف از دارو های نگهدارنده وجود داشته باشد. این دارو ها می تواند باعث به تأخیر انداختن یا جلوگیری از بروز بیماری مولتیپل اسکلروزیس شود. معمولاً این داروهای تزریقی برای افراد در معرض خطر ابتلا به مولتیپل اسکلروزیس استفاده می شود.
دکتر عبدالرضا ناصر مقدسی متخصص مغز و اعصاب و درمان بیماری ام اس (MS) در بیمارستان سینا مرکز تحقیقات ام اس